امروزه تمام اخبار حول محور شیوع کرونا می چرخد. خبرهای منفی درباره کرونا، سرعت شیوع آن و تعداد قربانیان مرگ و میرناشی از آن پخش می شود. و این اخبار منفی خود ممکن است اثرات منفی بیشتری در قیاس با خود کرونا ایجاد کند. این خبرها و تغییراتی چون محدودیت ارتباط اجتماعی و نگرانیهای مربوط به آن، عوارض روانشناختی جدی برای فرد ایجاد میکند، به طوری که افراد بزرگسال درگیر اضطرابهایی می شوند که به تبع آن فرزندان را هم درگیر نگرانیها و اضطرابها خواهد کرد، لذا لازم است روانشناسان به ویژه روانشناسان سلامت برنامه هایی جامع برای مدیریت این عوارض و حفظ سلامت روانی برای مردم ارائه کنند.
کرونا ویروس یا کووید 19 یکی از انواع ویروسهای سرماخوردگی است که معمولاً علت 10 تا 15 درصد سرماخوردگی ها بوده است. اما این ویروس امروزه تکامل پیدا کرده و به یک ویروس جدید و پیشرفته تر تبدیل شده است که با هر دوره علائم متنوعی از آن شناسایی میشود؛ از جمله تب، سرفه، بدن درد، سردرد، عفونت ریوی و . . .
کرونا ویروس یک واقعیت است. همانطور که انکار آن غلط و اشتباه است، بزرگنمایی آن نیز اشتباه است. درست است که این بیماری خطرناک است اما براساس آمار سازمان جهانی بهداشت میزان مرگ و میر ناشی از آن تنها بین 1 تا 3 درصد است. بنابراین؛ ترس ناشی از آن بیشتر به خاطر اخبار منفی و نگرانیهای مربوط به آن است. نکته مهم درباره این بیماری سهولت سرایت آن است و طبق مطالعات علمی مهمترین راه مبارزه با آن جلوگیری از سرایت آن است. به عبارت دیگر، راه مقابله با این بیماری قطع ارتباطات اجتماعی و تماسهای فیزیکی و یا قرنطینه کردن خودمان است.
این روشها مفید و مؤثر است، اما هم نگرانی از کرونا و هم قطع ارتباط با دیگران ممکن است احساسات منفی روانشناختی در مردم ایجاد کند. این احساسات منفی هم در بزرگسالان و هم کودکان که برای رشد اجتماعی به ارتباطهای اجتماعی نیاز دارند ایجاد میشود.
احساسات منفی روانشناختی در کودکان عبارتند از:
- احساس ترس و نگرانی برای موقعیتی که ناشناخته است؛
- ترس و نگرانی و اضطراب از دست دادن والدین؛
- به وجود آمدن وسواس مکرر برای رعایت بهداشت؛
- تحریکپذیری و احساس خشم به دلیل نداشتن تخلیه هیجانی؛
- گریه و بیقراریهای مکرر و گیج شدن در شناخت احساسات فعلی؛
راهکارهای مقابله با ترس و اضطراب کودکان در این شرایط:
به زبان کودک برایش توضیح دهید که رعایت نکات بهداشتی درباره این ویروس تا چه اندازه مهم است و چرا نباید از منزل خارج شوید. حتماً مواظب باشید با توضیح و تأکید خود ترس آنها را افزایش ندهید. کاملاً کودکانه و اندازه درک آنها صحبت کنید.
سعی کنید مثل یک همبازی با کودک بازی کنید و حوصله خود را در این زمینه افزایش دهید.
کودکان را در معرض اخبار منفی کرونا قرار ندهید.
با کودکان خود در خانه وقت بیشتری بگذرانید و به فعالیتهای خود در ارتباط با آنها کیفیت بخشید. حداقل در روز نیم ساعت با کودک خود وقت گذرانده و در صورت امکان با آنها بازی کنید.
هنگام بازی برای کودک خود، تکلیف تعیین نکرده، و به کودک خود اجازه ابراز و برونریزی هایش را بدهید.
اگر کودک شما درباره ترس و نگرانیهایش با شما صحبت کرد، تحت هیچ شرایطی او را به خاطر احساساتش، سرزنش نکنید.
در صورت داشتن تکلیف برای کودکان محصل، برای انجام تکالیف کنار آنها بمانید و با حضور خود به آنها امنیت بدهید.
با بهبودبخشی روابط خود با سایر اعضای خانواده آرامش و امنیت را به کودک بدهید.
فعالیتهای سرگرم کننده با اعضای خانواده را در خانه افزایش داده و از حضور کودک در این فعالیتها استقبال کرده و آنها را به این فعالیتها تشویق کنید.
فعالیتهای گروهی در خانه طراحی کرده و به کودک فرصت حضور در این کارهاِی گروهی را بدهید.
اگر کودک شما به صورت وسواسگونه به کرونا ویروس فکر می کنند، می توانید با انجام بازی غولکش و بازی ترکاندن بادکنک موجب حواسپرتی و کاهش مشغولیت ذهنی آنها شوید و از بروز افکار مزاحم در آنها جلوگیری نمایید.
قسمتی از نگرانی کودکان میتواند اضطراب از دست دادن والدین باشد. والدین باید فرصتی فراهم کنند تا کودک نگرانیش را ابراز کند و در حین بیان احساس توسط کودک، والدین باید شنونده خوبی باشند و با اشتیاق به صحبتهای کودک گوش کنند و با احساسات وی همدلی نشان دهند.
در صورتی که احساس می کنید کنترل هیجانات منفی برای خود و کودکانتان دشوار است حتماً با یک روانشناس یا مشاور ماهر به صورت تلفنی یا مجازی ارتباط برقرار کنید.
مرکز مشاوره دانشگاه اراک
تهیه کننده: اعظم حیدری